Narsist sözünü artık her yerde duymaya başladık. Lakin birden fazla kişi bu kavramı yanlış yorumluyor. Toplumsal medyada sıkça görülen “gaslighting” ve “ghosting” tabirleriyle karıştırılabiliyor. Halbuki narsizm bundan çok daha derin bir bahis. Psikoterapist Alishia Portas, TikTok’ta milyonlarca şahsa ulaşan bir görüntüsünde narsistleri nasıl tanıyabileceğimizi ayrıntılıca anlattı.
Her vakit mağdur rolüne bürünürler
Narsist şahıslar olayları anlatırken daima kendilerini mağdur olarak gösterir. Ne yaşanırsa yaşansın, anlatımı kendi lehine çevirir ve kesinlikle haklı çıkar. Onlara nazaran daima öbürleri haksızdır ve kendileri daima makûs olayların kurbanıdır.
Psikoterapist Alishia Portas’a nazaran bu şahıslar tartışma ya da kriz anlarında olayları çarpıtarak her vakit hatasız taraf üzere görünmeyi başarır. Etraflarını manipüle ederler ve böylelikle diğerlerinin da onları muhafazasını sağlarlar. Daima mağdur olmak, narsistlerin sorumluluk almaktan nasıl kaçtığının en net göstergelerindendir.
Sürekli ilgi ve onay beklerler
Öyle ki, hayatınızdaki küçük mutluluklar ya da diğerlerine ayırdığınız vakit bile onları rahatsız eder. Kendi dışınızdaki her şeye karşı kıskançlık duyarlar.
Portas’a nazaran narsist şahıslar sizin toplumsal hayatınıza bile müdahale edebilir. Arkadaşlarınızla, ailenizle ya da başka beşerlerle vakit geçirmeniz onlarda ağır bir kıskançlık ve güvensizlik yaratır. Onlar için tüm ilginizin sadece onlara yönelmesi gerekir.
Sizi daima sorgular ve bedelsiz hissettirir
Narsist bir kişi sizi sık sık sorgular ve eleştirir. Daima yanlış yaptığınızı, yetersiz olduğunuzu ve doğruyu bilmediğinizi hissettirir. Bunu açıkça söylemeseler bile davranışlarıyla size daima bir eksiklik duygusu yüklerler.
Portas’a nazaran bu sorgulama hali vakitle kişinin özsaygısını zedeler. Kendinize olan itimadınız azalır ve bir mühlet sonra kendinizi onların gözünden sorgulamaya başlarsınız. Narsist kişi sizi sistemli biçimde kıymetsiz hissettirdiğinde, sizi daha kolay denetim edebilir hale gelir.
Her vakit haklı olduklarını düşünürler
Narsistler için hayatın tek hakikat yolu onların düşündüğü yoldur. Kendi fikirlerinden asla taviz vermezler. Tartışmalarda orta yol bulmak ya da uzlaşmak onlar için kabul edilemez bir durumdur.
Portas’a nazaran “Benim dediğim olur” yaklaşımı narsistlerin temel özelliğidir. Kusur yaptıklarında bile asla geri adım atmazlar. Bu da alakalarda daima kriz yaratır zira narsist kişi kusur yaptığını kabul etmez ve sorumluluk almaz.
Takıntılı ve denetimci davranırlar
Eğer narsist bir bireyden uzaklaşmayı başarırsanız, bu durumda bile sizi rahat bırakmazlar. Portas’a nazaran narsistler, alakanın bitişini kabul edemez ve takıntılı bir formda sizi izlemeye devam ederler. Toplumsal medyadan takip edebilir, ortak arkadaşlarınızı kullanarak sizi denetim etmeye çalışabilir ya da direkt size ulaşmaya devam edebilirler.
Onlar için hudut koymak mümkün değildir. Uzaklaşsanız bile size hâlâ sahip olduklarını düşünürler. Bu da bazen tacize ve ruhsal baskıya dönüşebilir.
Çevrenizi kendi taraflarına çekmeye çalışırlar
Narsistler üçüncü bireyleri kullanma konusunda hayli başarılıdır. Portas’ın açıkladığına nazaran bu bireyler, etrafınızdaki insanları kendi taraflarına çekmek için özel efor gösterirler. Aile üyelerinizi, arkadaşlarınızı ya da yakın etrafınızı manipüle edebilirler.
Bunu yaparak sizi daha da yalnızlaştırır ve dayanak alabileceğiniz insanları sizden uzaklaştırırlar. Etrafınızdakilerin bakışını değiştirir, sizi yalnız hissettirmek için toplumsal bir oyun kurarlar.
Sizi hayatlarının merkezi yapmanızı beklerler
Bir narsist için sizin tüm önceliğiniz onlardır. Portas’a nazaran onlar, hayatınızın her saniyesinde merkezde olmak isterler. Kendi ömrünüzde diğerlerine ya da öbür ilgi alanlarına yer vermenize tahammülleri yoktur.
Onlara nazaran işiniz, aileniz ya da hobileriniz onlardan daha kıymetli olamaz. Daima sizin önceliğiniz olmak isterler ve bunu başaramadığınızda kriz çıkarabilirler.
Küçük şeyler yüzünden çok öfke patlamaları yaşarlar
Mesela onların bir bildirisine geç karşılık verdiğinizde ya da küçük bir isteğini çabucak yerine getirmediğinizde, denetimsiz yansılar gösterebilirler. Bu ani öfke patlamaları bazen ruhsal baskıya dönüşebilir, hatta şiddet içeren davranışlar ortaya çıkabilir.
Onlar için her şeyin çabucak ve eksiksiz yapılması gerekir. En ufak bir gecikme ya da ihmal, narsist kişi tarafından saygısızlık olarak algılanır.
Sizi izole ederler ve kim olduğunuzu unuttururlar
Narsist bir kişi sizi vakitle toplumsal etrafınızdan, ailenizden ve hatta kendinizden uzaklaştırır. Portas’a nazaran narsist şahıslar bu izolasyonu şuurlu olarak yapar zira yalnızlaştığınızda büsbütün onlara bağımlı hale gelirsiniz.
Kendi kararlarınızı verememeye, sadece onların onayına gereksinim duymaya başlarsınız. Vakitle kim olduğunuzu unutursunuz ve kendi benliğiniz bulanıklaşır. Bu da ruhsal olarak epey yıpratıcı bir sürece dönüşür.
Sevgi bombardımanına başvururlar lakin bu bir tuzaktır
Portas’ın ikazına nazaran narsist şahıslar, denetimi kaybettiklerini hissettiklerinde apansız çok sevgi göstermeye başlarlar. Bu davranışa “love bombing” denir. Güya değişmişler üzere görünürler, sizi yine kazanmak için her şeyi yaparlar.
Sizi yine tesirleri altına aldıklarında birebir davranışlara geri dönerler. Sevgi bombardımanı, narsist kişinin denetimini kaybetmemek için başvurduğu bir taktik olarak karşımıza çıkar.
